Projekt: Bezpieczny Nastolatek w Sieci

Projekt: Bezpieczny Nastolatek w sieci jest drugą częścią artykułu poświęconego zagrożeniom w sieci.  Jest to oczywiście mój subiektywny pogląd na to jakie zagrożenia czyhają w sieci na młodzież. Artykuł jest zarówno dla samych nastolatków jak i również dla rodziców. Świadomość jest niezwykle ważna, ponieważ może uchronić przed późniejszymi konsekwencjami. Jak wspomniałem wcześniej zagadnienia będą się powtarzać i przenikać, ponieważ wraz z wiekiem rośnie świadomość, ciekawość, a także (w przypadku nastolatków) wchodzą w okres buntu. Wszystko to może prowadzić do napotykania zagrożeń.  Coraz częściej nastolatkowie komunikują się elektronicznie, a także dokumentują wszystko co robią, robiąc zdjęcia, bądź filmując, a następnie wrzucają do sieci.

Tym razem chcę wrócić również uwagę na problem polegający na odpowiedzialności karnej za niektóre przestępstwa oraz na fakt, iż niektóre „żarty”, mogą nieść za sobą konsekwencje karne.

Dlaczego dopiero teraz o tym wspominam? Ponieważ bardzo często spotykam się z zachowaniami, które dla osób, które dopuściły się czynu zabronionego, było niewinnym żartem, natomiast przerodziło się w spotkanie z poniesieniem odpowiedzialności karnej. Wszystko o czym mówię postaram się poprzeć przykładami. Nie są to pojedyncze sytuacje, które zdarzają się rzadko. Będą to sytuacje skrajne, aby jaskrawie zobrazować problematykę, które miały miejsce w niedalekiej przeszłości i niestety zdarzają się coraz częściej.

Na wstępie wyjaśnię pojęcia występujące w prawie karnym:

 Nieletni, to osoba, która w momencie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17. roku życia.

Młodociany to osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie osiągnęła 21 roku życia i w chwili orzekania przed sądem pierwszej instancji nie osiągnęła 24 roku życia.

Jeżeli popełnia czyn niedopuszczalny przed ukończeniem 13 roku życia, sąd traktuje czyn wyłącznie jako przejaw demoralizacji, stosując względem nieletniego środki określone w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich; w odniesieniu do osób poniżej 13. roku odpowiedzialność prawną za czyny dziecka ponoszą rodzice.

W przedziale 13–17 lat w grę wchodzi odpowiedzialność za czyny karalne (przestępstwa oraz niektóre wykroczenia) według przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Po ukończeniu 17 lat mamy do czynienia z normalną odpowiedzialnością karną, z tym że zgodnie z art. 10 § 4 Kodeksu karnego (k.k.) „w stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają”.

Jednak art. 10 § 2 Kodeksu karnego dopuszcza za niektóre przestępstwa odpowiedzialność karną nieletnich po ukończeniu 15 roku życia.

Zastosowanie wobec nieletniego odpowiedzialności tak jak osoby dorosłej jest możliwe, „jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają”, a w szczególności „jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne”.

 

Przestępstwa wymienione w art. 10 § 2 

Art. 148 § 1, 2, 3 - Zabójstwo

Art. 156 § 1 lub 3 - Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

Art. 163 § 1 lub 3 - Spowodowanie zagrożenia życia lub zdrowia wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach

Art. 166 - Przejęcie podstępem lub siłą kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym

Art. 173 § 1 lub 3 - Sprowadzenie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym zagrażającej życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach

Art. 197 § 3 lub 4 - Zgwałcenie (gwałt zbiorowy, wobec osoby poniżej 15. roku życia oraz rodzeństwa) oraz gwałt ze szczególnym okrucieństwem

Art. 223 § 2 - Użycie broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszczenie się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego, jeśli nastąpił skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza publicznego;

Art. 252 § 1 lub 2 - Branie lub przetrzymywanie zakładnika w celu zmuszenia organu państwowego lub samorządowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób do określonego zachowania się;

Art. 280 Rozbój

Co do zasady, nieletni odpowiada przed sądem rodzinnym. Odpowiedzialność przed sądem karnym wchodzi w grę, na przykład gdy zostaną popełnione czyny wymienione w tabeli.

Jeżeli popełni czyn zabroniony będąc w wieku 17-18 lat, to odpowiada na mocy kodeksu karnego, ale jeżeli czyn jest występkiem i inne przesłanki za tym przemawiają  (takie jak stopień rozwoju sprawcy) sąd wyjątkowo może zastosować względem niego środki wychowawcze lub poprawcze przewidziane dla nieletnich.

 

Projekt: Bezpieczny Nastolatek w Sieci zakłada następujące kroki w celu zwiększenia bezpieczeństwa dzieci poruszających się w Internecie:

Pamiętaj! Internet daje wiele możliwości, ale stanowi również potencjalne zagrożenia (np. uzależnienie od Internetu, gier, cyberprzemoc, hejt, nękanie, groźby, przemoc psychiczna, wykorzystanie wizerunku, zdjęć, seksting, treści o charakterze patologicznym, wyłudzenia, uwodzenia (ryzyko wykorzystania seksualnego i finansowego), pornografia, cyberseks, obraźliwe komentarze na portalach społecznościowych, kłamstwa), dlatego:

Rozmawiaj z rodzicami, nauczycielami, opiekunami, zaufanymi osobami dorosłymi, jeżeli coś wzbudzi Twój niepokój lub wystraszy Cię;

Chroń swoją prywatność nie podawaj danych osobowych swoich i swoich rodziców (imienia, nazwiska, adresu, numerów telefonu, loginów i haseł);

Nie dokonuj płatności, których nie jesteś pewien;

Nie otwieraj linków z niepewnych źródeł;

Nie rozsyłaj łańcuszków, podejrzanych linków, filmików;

Pamiętaj, że raz coś wrzucone do Internetu zostaje tam na zawsze. Dbaj o swój wizerunek, zwracaj uwagę na to co wrzucasz do Internetu i kto może to zobaczyć;

Uważaj jeżeli wrzucasz swoje zdjęcie do Internetu na Facebooka, Instagrama, Tiktok’a. Obecnie istnieje bardzo duża możliwość przerabiania zdjęć i zamieszczania ich w innych miejscach;

Nie ufaj osobom poznanych w sieci. Tak, nawet jeżeli proponują spotkanie to też im nie ufaj. Po prostu! Przyjdzie na to jeszcze czas. Jeżeli chcesz już się z kimś spotkać poznanym w Internecie porozmawiaj z rodzicami, nauczycielami, opiekunami, zaufanymi osobami, nawet z dorosłymi;

Nie ufaj osobom oferującym pracę w Internecie, nie wysyłaj skanów dowodu osobistego, ani innych danych osobowych;

Sprawdzaj firmy oferujące pracę w Internecie

Sprawdzaj sklepy oferujące przedmioty  po atrakcyjnych cenach;

Szanuj siebie w Internecie. Pamiętaj, że liczba lajków, followersów, subscryberów i innych nie świadczy o Twojej wartości. Nie ulegaj presji otoczenia.

Szanuj innych w Internecie. Nigdy nie wiesz kto siedzi po drugiej stronie ekranu. Nie można obrażać innych, i im dokuczać.

Korzystaj z Internetu w miarę potrzeb, zbyt długie przesiadywanie może być niezdrowe dla Twojego organizmu. Zawsze lepiej wyjść z domu i spotkać się ze znajomymi.

Niezbędna jest selekcja i weryfikacja treści zamieszczonych w Internecie, szczególnie w obecnej sytuacji, gdzie jesteśmy zasypywani lawiną mniej lub bardziej wiarygodnych wiadomości. Pamiętaj o FAKENEWSACH;

Pamiętaj, żeby po zakończeniu korzystania z aplikacji, wylogować się;

Staraj się używaj różnych haseł i nazw użytkownika do różnych usług;

Jeśli czujesz się zagrożony czyjąś postawą, korzystaj z opcji „blokuj”/„zgłoś nadużycie” i powiedz o tym zaufanej osobie;

Nie poddawaj się presji, jeżeli ktoś namawia Cię do czegoś, do czego nie masz przekonania. Kiedy klikniesz „wyślij”, nie możesz już tego cofnąć;

Nie rób zdjęć i nie nagrywaj nikogo bez jego zgody, nie udostępniaj jego wizerunku i nie twórz kont na portalach społecznościowych i sprzedażowych (grozi za to odpowiedzialność z powództwa cywilnego, ale w niektórych przypadkach też karna);

Szanuj cudzą własność: nie kopiuj cudzych prac, nie podpisuj się pod czyimiś pracami;

Korzystaj z możliwości robienia przerw, tym samym zadbasz o swój umysł, oczy i kręgosłup;

Pamiętaj, że jeżeli masz młodsze rodzeństwo, to ono bacznie obserwuje co robisz i co zamieszczasz w Internecie.

 

Przykłady:

    Dziewczyna poznała mężczyznę w Internecie na jednym z portali społecznościowym. Ona zamieściła swoje prawdziwe zdjęcia, mężczyzna wykorzystał zdjęcia z Internetu. Wraz z koleżanką postanowiły sobie pożartować z mężczyzny próbując go w sobie rozkochać prowadziły seksting. Gdy mężczyzna chciał się spotkać, że przejść od słów do czynów, dziewczyna go wyśmiała i spławiła. Mężczyzna w ramach odwetu zamieścił jej zdjęcie, które miała umieszczone jako „profilowe” i utworzył ogłoszenie matrymonialne na jednej stronie z anonsami tego typu. Konto zawierało jej prawdziwe zdjęcie i numer telefonu, który miała zamieszczony na portalu społecznościowym. Dziewczyna w ciągu godziny miała masę matrymonialnych propozycji o różnych porach dnia i nocy.

         Para będąca ze sobą w związku za pośrednictwem popularnego komunikatora przesyłała sobie zdjęcia przedstawiające ich narządy płciowe. Pewnego dnia ktoś postanowił przełamać zabezpieczenia do konta jednego z nich (a dokładniej wykorzystać dostęp do konta, z którego dziewczyna zapomniała się wylogować). Ich nagie zdjęcia trafiły do znajomych i rodziny.

        Do mężczyzny odezwała się kobieta na jednym z portali społecznościowych. Namówiła go aby komunikowali się przez komunikator szyfrujący P2P. Po niedługim czasie poprosiła go aby połączyli się z wykorzystaniem kamerki. Mężczyzna miał skierować kamerkę na swoje narządy płciowe. Po chwili okazało się, że po drugiej stronie kobieta nie jest prawdziwa, za to jego nagranie zostało zapisane. W zamian za skasowanie mężczyzna miał przelać 2000 EUR.

          Jedna z dziewczyn zamieściła na swoim konie, pewnego portalu społecznościowego zdjęcie ze swoim wizerunkiem. Koleżanka tejże dziewczyny dodała reakcję pod zdjęciem śmiejącej się buźki „xD”. Gdy na drugi dzień przypadkowo spotkały się na ulicy autorka zdjęcia wraz z koleżankami w ramach zemsty, przemocą, wyjaśniły komentującej koleżance, że jej „reakcja” była nie na miejscu.  

Przykładów mógłbym wymieniać dużo więcej. W życiu codziennym spotykam się z wieloma takimi sytuacjami. Najbardziej chodzi o to, aby znać umiar.

Pamiętaj! Nikt nie jest anonimowy w Internecie.