Bitcoin - jak wygląda transakcja i od czego się zaczęło
W ostatnim czasie bardzo bliska jest mi zabawa z kryptowalutami. Jest to niesamowicie ciekawy temat i równie obszerny. Wobec powyższego postanowiłem temat podzielić na kilka części. Nie ukrywam, że nie wiem jeszcze na ile części podzielę temat ze względu na złożoność tematu.
Postanowiłem
napisać ten artykuł, bardziej w celu zwrócenia uwagi na pojawiające się w
szybkim tempie przestępstwa, związane z wykorzystaniem Bitcoinów, niż
zachęcając do inwestowania w kryptowaluty. W związku z poniekąd narzuconym na
mnie obowiązkiem szybkiego samoprzeszkolenia się w zakresie kryptowalut, giełd
i blockchain, uczyłem się z różnych źródeł ogólnodostępnych aby zebrać jak najwięcej
informacji i aby jak najlepiej zrozumieć schematy jego działania. Ja sam nie
posiadam wiedzy programistycznej. Z samej ciekawości śledzę również wartość 1
BTC w przeliczeniu na PLN. Początkowo temat może wydawać się trudny i
zniechęcający ale zapewniam, że po zgłębieniu ledwie „kropli w morzu” mogę
śmiało stwierdzić, że jest ciekawy.
Wobec
tego zacznijmy od historii kryptowalut.
Pierwszy bezpieczny, zdecentralizowany i cyfrowy
pieniądz, niewymagający pośredników w dniu 3 stycznia 2009 roku uruchomił Satoshi
Nakamoto (tożsamość nieznana, nie wiadomo czy była to jedna osoba, czy grupa
osób). Rozwiązanie technologiczno-ekonomiczno-społeczne stanowiące przyszłość w
rozwoju gotówki cyfrowej i przełomowe, ponieważ przy wykorzystaniu kryptografii
i zastosowanych technologii peer-to-peer rozwiązuje problem double spendig
(podwójnego wydawania w sieci dóbr zapisanych cyfrowo)
Pisząc
Bitcoin mam na myśli w sumie wszystkie bądź znaczną większość kryptowalut ze
względu na to, iż jest to prekursor w tej dziedzinie.
Obecnie, żaden użytkownik nie ma możliwości samodzielnie
zweryfikować osoby, z którą chce przeprowadzić transakcję.
Jak mówi teoria i pokazuje praktyka pieniądze gotówkowe
mogą zostać zablokowane lub zajęte przez różne osoby bądź instytucje, czasami
nawet przez pomyłkę. Mogą również zostać utracone w całości lub częściowo w
wypadku upadłości banku. Przypadek Cypru w 2013 roku pokazuje, że nasze środki
pieniężne w skrajnych sytuacjach mogą zostać zwyczajnie skonfiskowane. Dlatego
między innymi w czasie, gdy ogłoszono pandemię z powodu koronawirusa ludzie na
dużą skalę zaczęli wypłacać swoje oszczędności z banku.
Najważniejsze cechy Bitcoina
Bezpieczeństwo
Informacje odnośnie transakcji przeprowadzonych za pomocą bitcoin są
zaszyfrowane za pomocą technologii zwanej „blockchain”. Sposób jej działania i ciągłej
weryfikacji zdaje się na chwilę obecną być praktycznie nie do złamania.
Szybkość
Płatności w bitcoinie są przeprowadzane internetowo. W procesie transferu
środków nie ma znaczenia odległość miejsca, do którego wysyłamy pieniądze, a
transakcja odbywa się bez pośredników. Dostępność 24/7 Przelewy bitcoin nie
mają ograniczeń w postaci dni tygodnia czy świąt, środki możemy wysłać 24
godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Transakcje zatwierdzane są praktycznie
co 6 minut.
Niskie koszty
Na chwilę obecną pod względem kosztów transferu środków, bitcoin jest uważany
przez niektórych za tańszą alternatywę, w szczególności dla większych kwot.
Dzieje się tak za sprawą braku pośrednictwa banków.
Anonimowość
Założenie rachunku w tej kryptowalucie nie ma żadnych warunków formalnych, a
konta są anonimowe. Jedyne co użytkownik otrzymuje do rachunku to login złożony
z 54 znaków i hasło.
Decentralizacja
Informacje na temat stanów kont bitcoin znajdują się jednocześnie w wielu miejscach
na ziemi w tej samej postaci. Czyni go jeszcze bardziej bezpiecznym, np. w
porównaniu do tradycyjnych banków, które mają scentralizowany system baz
danych.
Niezmienność
transakcji w bitcoinie nikt nie może cofnąć lub zmienić. Żaden bank, rząd,
żadna instytucja rządowa i żadna korporacja nie są w stanie kontrolować przepływowych
transakcji. Jeśli oczywiście środki zostaną wysłane oszustowi, również nie
można ich odzyskać.
Dostęp dla każdego
żeby zacząć używać Bitcoina nie potrzeba pozwolenia od żadnej
osoby czy instytucji, może to zrobić każdy z komputerem lub telefonem i
odpowiednim oprogramowaniem, bez podawania absolutnie żadnych swoich danych.
Odporność na cenzurę
to chyba najważniejsza jego cecha. Ponieważ podstawowa warstwa
bitcoina utrzymywana jest i weryfikowana przez użytkowników sieci, bez
pośrednictwa instytucji czy rządów, żaden zewnętrzny podmiot nie jest w stanie
zatrzymać naszych transakcji. Ta cecha została już dostrzeżona m.in. przez
obywateli opresyjnych reżimów, którzy chcą wysłać środki zagranicę, narody, na
które nałożone zostały sankcje ekonomiczne a także czarne rynki internetu.
Ponad to Bitcoinem można płacić za coraz większą ilość rzeczy.
Jak wspominałem tutaj Bitcoin to popularna waluta do płacenia w DarkNecie. Na
portalu Pyszne.pl w niektórych przypadkach można płacić Bitcoinami za posiłki z
dostawą.
„Krypto” – w słowie kryptowaluta odnosi się do kryptografii czyli
informacjach zaszyfrowanych wewnątrz bitcoina dając Nam technologię „Blockchain”,
czyli „łańcuch bloków”.
Bitcoin to aplikacja – waluta
wirtualna i system płatności w jednym, zbudowana przy pomocy technologii
blockchain w sieci peer-to-peer, w której ostateczną wersję aktualnego stanu
sieci ustala się z pomocą algorytmu konsensusu. Technologię Blockchain najlepiej zobrazować
można za pomocą klocków Lego. Należy pamiętać, ze Bitcoin to ciąg matematyczny,
wobec tego tworzony blok to równanie matematyczne idealnie dopasowane tworzące
klocek. Z klocków budujemy wierzę. Wieża
stanowi obecny status kont walutowych widzianych przez wszystkich użytkowników
Bitcoina. Każdy jednen nowy blok zawiera informacje o wszystkich nowych
transakcjach, które zmieniają aktualny status kont.
Nowy blok musi zostać odpowiednio zaszyfrowany i dopasowany w celu ułożenia na wieży. Jak wspomniałem wcześniej jest to ciąg matematyczny, więc dopiero po procesie polegającym na wykonaniu obliczeń matematycznych w globalnej sieci komputerów, blok zostaje dołączony i nowe transakcje zostają sfinalizowane. Na skutek tego w systemie Bitcoin dochodzi do transferu środków zadeklarowanych wcześniej przez użytkowników.
„A chce wysłać pieniądze do B – transakcja przedstawiona
jest online jako „blok” – blok jest nadawany do każdej części sieci – następnie
jest zatwierdzany i może zostać dodany jako blok do łańcucha na następnie
przekazany do B”
Technologia Blockchain jest uznawana jako
przełom w dziedzinie bezpieczeństwa, ze względu na swoją złożoność, np. Jeśli
spróbowalibyśmy usunąć lub przenieść blok z dołu wieży, cała struktura
zostałaby zniszczona, ponieważ każdy blok w wieży posiada informację z poprzedniego
bloku zaszyfrowaną w nim samym. Wstawienie bloku z inną informacją (innym
szyfrem) skutkowałoby niedopasowaniem do poprzedniego. Co więcej, wszystkie
kolejne bloki uległyby rozłączeniu. W rezultacie informacje zawarte w wieży
byłyby traktowane jako nieprawdziwe.
Kolejnym, bardziej szczegółowym
zobrazowaniem działania Bitcoina będzie przykład działania obecnego systemu
bankowego.
Kiedy chcemy wpłacić dużą kwotę na Nasze konto bankowe, idziemy do oddziału
banku, tam podajemy pracownikowi banku gotówkę, a ten następnie przelewa nam
naszą gotówkę w system bankowy, którego wszystkie zapisy znajdują się w
zabezpieczonych, lepiej lub gorzej, serwerowniach banku.
Pamiętaj! Ani zabezpieczenia banku, ani skomplikowane hasła i loginy nie uchronią Nas przed chęcią szybkiego zysku i pomysłami oszustów aby dostać się do Naszych pieniędzy, jeżeli nie będziemy wystarczająco uważni!
Podsumowując działanie Bitcoina
można oprzeć na 4 filarach:
Kryptografii - w Bitcoinie
zastosowanie znajdują takie wynalazki kryptograficzne jak funkcja skrótu (zwana
też funkcją hashującą) oraz kryptografia klucza publicznego (zwana też
kryptografią asymetryczną). Funkcja skrótu ma swoje zastosowanie m.in. w zabezpieczaniu
blockchaina. Są to najnowsze rozwiązania kryptograficzne, które z jednej strony
zapewniają niezmienność sieci (nikt niezauważony nie doda sobie bitcoinów lub
nie wyda posiadanych podwójnie), z drugiej umożliwiają nam bezpieczne
przekazywanie środków w sieci bez pośredników w sposób wykluczający ich
kradzież. Jedyna możliwością utraty środków w Bitocinie jest zagubienie lub
przekazanie komuś naszego “hasła”.
Blockchain –
najprościej wyjaśnić tę technologię za pomocą analogii. Jak wspomniałem
wcześniej przyjmijmy, że mamy zbudowaną wieżę z klocków Lego. Każda transakcja
to klocek, więc Blockchain to klocki ułożone chronologicznie tworzące wieżę.
Kryptograficzne połączenie bloków daje bezpieczeństwo na wypadek gdyby
ktokolwiek chciał dokonywać zmian choćby jednego z bloków znajdujących się w
łańcuchu wtedy zmianie ulegną pozostałe bloki, a to oznaczałoby, że wprowadzona
zmiana będzie widoczna dla wszystkich i nie zostanie zatwierdzona, a uczestnik
sieci Bitcoin, który chciał oszukać zostanie ukarany.
Peer-to-peer – twórca
Bitcoina postanowił zdecentralizować protokół uruchamiając go w sieci
peer-to-peer, dokładnie takiej samej, jaka używana jest np. przez użytkowników
torrentów. (w całości oparty o sieć peer-to-peer był Blizzard, a do 2017 roku był
Skype). Dla sieci Bitcoin oznacza to, że zabezpieczony kryptograficznie
blockchain zapisywany jest równocześnie na kilku tysiącach węzłów rozproszonych
po całym świecie, co zdecydowanie zwiększa jego bezpieczeństwo.
Algorytm konsensusu – dzięki
zastosowaniu w sieci peer-to-peer Bitcoina algorytmu zwanego proof of work
i zawartemu w nim mechanizmowi gamifikacji, dużo bardziej opłaca się być
uczciwym uczestnikiem sieci niż próbować tę sieć oszukać. Rozwiązywanie
skomplikowanej zagadki matematycznej zwane potocznie „kopaniem bitcoinów”
może zagwarantować nam zwycięstwo w wyścigu o potwierdzenie bloku i otrzymanie
12,5 BTC w nagrodę (choć kwota ta zmniejsza się mniej więcej raz na cztery
lata) próba oszukania sieci natomiast skończy się w tym wypadku utratą środków
przeznaczonych na opłacenie energii elektrycznej potrzebnej do rozwiązywania
tej zagadki matematycznej.
Każdy z tych czterech filarów jest dla ekosystemu Bitcoina niezwykle ważny i pozwala sieci działać i rosnąć od przeszło 10 lat. Przejdźmy zatem do tego, jak wygląda transakcja w sieci Bitcoin od początku do końca.
Transakcja w sieci Bitcoina
Transakcja bitcoina wykonywana jest najczęściej z pomocą portfeli mobilnych
instalowanych na smartfonach i polega na zeskanowaniu kodu QR strony przeciwnej
i wysłaniu odpowiedniej liczby bitcoinów.
Z punktu widzenia sieci natomiast, w uproszczonej wersji, można ją przedstawić tak, jak to zostało zrobione na poniższej grafice zaczerpniętej z artykułu Subhana Nadeema, który można odnaleźć w I Love Crypto:
Od momentu kliknięcia przez nas przycisku “wyślij/zapłać” wszystko dzieje się automatycznie – najpierw algorytm potwierdza posiadanie wystarczającej liczby bitcoinów potrzebnej do zrealizowania transakcji, następnie transakcja rozsyłana jest do górników, którzy umieszczają ją w jednym z nadchodzących bloków, wszyscy górnicy następnie starają się potwierdzić blok rozwiązując wspomnianą wyżej zagadkę matematyczną, pierwszy który tego dokona, rozsyła rozwiązanie do pozostałych i jeśli wszystko się zgadza, blok zostaje dołączony bo blockchainu Bitcoina a nasza transakcja uzyskuje pierwsze potwierdzenie od sieci. Każde kolejne potwierdzenie oznacza, że do sieci dodany został następny blok a nasza transakcja jest coraz głębiej wpisana w blockchain bitcoina. Przy większych kwotach warto poczekać na przynajmniej jedno potwierdzenie od sieci (maksymalnie około 10 minut, ponieważ w takiej częstotliwości potwierdzane są kolejne bloki) natomiast przy drobnych kwotach, takich jak kupno kawy, ryzyko jest tak niewielkie, że nikt tego nie praktykuje a my możemy śmiało założyć, że w momencie kliknięcia przycisku wyślij/zapłać ta kwota za kilka minut zostanie potwierdzona na naszym portfelu.
Transaction fee
Każdej transakcji towarzyszy tzw. „transaction fee”, czyli opłaty transakcyjne.
Najczęściej są one ustawiane przez portfel automatycznie, dlatego w normalnych
warunkach nie musimy się nimi przejmować, warto jednak wiedzieć, że zwiększenie
opłaty transakcyjnej generalnie przyspiesza czas potwierdzenia transakcji.
Bywają sytuacje ekstremalne, tak jak było w grudniu 2017 roku, kiedy to opłaty
transakcyjne poszybowały w górę, przez stosunkowo niewielka przepustowość sieci
a jednocześnie ogromny skok popularności. W tamtym okresie opłata transakcyjna
potrafiła sięgać sum powyżej 50 dolarów, co jest kwotą wręcz nie do pomyślenia.
Całe szczęście dzięki kolejnym wprowadzanym do sieci ulepszeniom, takim jak np.
Lightning Network, SegWit oraz Schnorr signature sytuacja ta już nie powinna
się raczej powtórzyć, a na chwile obecną opłaty transakcyjne wahają się w
granicach 20-30 centów.
Zanim kupisz pierwsze
BTC?
Bitcoinów nigdy nie będzie więcej niż 21 000 000, jest to pewne
dlatego, że jest zapisane w protokole, a żeby zaszły zmiany tego typu w samym
protokole musiałaby się na to zgodzić większość sieci, co w praktyce jest
niemożliwe. Satoshi Nakamoto przewidział jednak możliwy wzrost wartości
bitcoina i dlatego jeden bitcoin jest podzielny do aż ośmiu miejsc po przecinku
a jego najmniejsza część (0,00000001 BTC) zwana jest satoshi, co możemy
porównać trochę do groszy w złotym lub centów w dolarze, czy Euro.
Wraz z rosnącą popularnością Bitcoina coraz więcej osób dostrzega potrzebę używania jednostki mniejszej niż bitcoin, stąd pomysły na standardy typu mBTC, bity czy satoshi. Ludzki umysł nie jest dobry w działaniach na ułamkach. Płacenie za kawę 0.00075000 BTC nie jest zbyt wygodne i nie do tego jesteśmy przyzwyczajeni, a jednocześnie tą samą kwotę możemy przedstawić jako 0,75 mBTC, 750 bitów lub 75 000 satoshi (prawie jak papońskie Jeny). Aktualnie obserwuje się tendencję przyjmowania standardu podawania satoshich jako alternatywy dla kwot w BTC, formy mBTC czy bity choć wciąż czasem dostępne, raczej nie są używane.
Bitcoin jest systemem monetarnym opartym na malejącej inflacji. Jak wspominaliśmy wcześniej nagroda za potwierdzanie bloków w sieci zmniejsza się o połowę mniej więcej co cztery lata, na chwilę obecną wydobytych jest już ponad 18 milionów bitcoinów, nie może ich być więcej niż 21 milionów (NIGDY!), co w gruncie rzeczy oznacza system imitujący nieco skończoną ilość złota czy innych metali szlachetnych na świecie. Jest to bezprecedensowa cecha na skalę światową. Nawet w wypadku złota nie możemy być pewni, czy ktoś nie odnajdzie wielkich jego złóż na dnie oceanu lub asteroidzie. W wypadku bitcoina wszystko jest zapisane w kodzie, reguły sieci i ostateczna ilość BTC jest znana dziś i będzie znana za 20 lat. Może go być co najwyżej mniej ze względu na zdarzające się zagubienia kluczy prywatnych. Już w tej chwili liczba zablokowanych w ten sposób bitcoinów szacowana jest na 4 do 5 milionów.
Jak i gdzie można kupić/nabyć swoje pierwsze bitcoiny lub ułamki bitcoina?
Istnieją przynajmniej cztery sposoby na uzyskanie swoich pierwszych BTC,
niektóre z nich sprawdzą się również doskonale w wypadku innych kryptowalut.
1. Od znajomego
Pewnie są i tacy, którzy przeleją nam trochę satoshi na imprezie, żeby pokazać jak to wszystko działa. Kupowanie od kogoś znajomego to najprostszy i najbezpieczniejszy sposób na zdobycie pierwszych BTC, nie dość, że nie musimy przechodzić żadnych weryfikacji, to jeszcze znajomy może nam zaprezentować jak działa portfel mobilny.
2. Kantor kryptowalutowy lub bitomat
Kolejnym sposobem jest wizyta w kantorze kryptowalutowym, tam również obsługa
chętnie pomoże w przelaniu środków i odpowie na wszystkie pytania. Bitomat to
nic innego jak bankomat, w którym możemy zamienić PLN na BTC i odwrotnie, jeśli
chcemy kupić BTC wystarczy, że odwiedzimy go z zainstalowanym w telefonie
portfelem bitcoinowym i po wpłaceniu gotówki przykładamy do czytnika telefon z
naszym adresem publicznym w postaci kodu QR. Zarówno kantor jak i bitomat
pobierają oczywiście prowizję od takiej transakcji (zazwyczaj w okolicach 5%),
kurs wymiany BTC w takich miejscach również może być trochę na korzyść
sprzedającego. Proszę jednak dokładnie sprawdzać koszty przed skorzystaniem z
kantoru, czasem realnie wychodzi to ponad 20% (prowizja + przewalutowanie +
opłata transakcyjna). Przykładowym kantorem online może być swap.ly
3. Giełda kryptowalutowa
Istnieją również dedykowane giełdy kryptowalutowe. Istnieją takie giełdy, które obsługują tylko wymianę jednych kryptowalut na inne, ale są również takie, na które można wpłacić złotówki i zamienić je na bitcoiny (lub inne kryptowaluty). Przykładami takich giełd są m.in. binance.com. W wypadku, w którym chcemy wpłacić złotówki i wymienić je na BTC musimy jednak liczyć się z dość skomplikowanym procesem weryfikacji (KYC & AML), który może trwać nawet dwa tygodnie. Przejście procesu jednak gwarantuje nam, że od tej pory będziemy mieli możliwość kupowania kryptowalut bez potrzeby wychodzenia z domu. Osoby, które nigdy nie miały do czynienia z giełdami w żadnej postaci, na początku mogą być trochę przytłoczone, jednak większość z tych giełd oferuje narzędzia dla początkujących lub też samouczki, dzięki którym można w prosty sposób pierwsze BTC zakupić. Należy pamiętać, że zazwyczaj na giełdach wystawia się ofertę, ile chcemy kupić i po jakiej cenie, i dopiero kiedy znajdzie się ktoś chętny do jej zrealizowania taka transakcja jest zakończona a my dostajemy nasze BTC. Może jednak nastąpić taka sytuacja, że nasza oferta będzie miała cenę zbyt niską a kurs pójdzie w górę, wtedy zakończenie takiej transakcji może potrwać dłużej lub czasem może ona pozostać niezrealizowana. Z myślą o początkującym użytkowniku, który chce szybko dokonać zakupu, istnieje często taki rodzaj transakcji, który powoduje zakup za daną kwotę po najlepszej w danej chwili cenie i taka transakcja realizowana jest natychmiast. Przykładowo pole szybkiej transakcji na giełdzie bitbay.net wygląda następująco:
4. Kopanie bitcoinów
W czasach, kiedy bitcoiny można było kopać na komputerze PC była to pierwsza i
najpopularniejsza forma zdobycia pierwszych monet. W tej chwili nie jest to już
tak łatwe, natomiast wciąż jest to jedna z opcji. Wprawdzie wyspecjalizowany
sprzęt typu ASIC (Application-Specific Integrated Circuit) bardzo podwyższył
próg wejścia w kopanie, głównie ze względu na ceny sprzętu, jednak wciąż sporo
osób decyduje się na zakup kilku koparek, instalacje takie zyskują również na
popularności wśród osób mających dostęp do darmowego prądu z przydomowych
paneli słonecznych lub wiatraków.
Komentarze
Prześlij komentarz